Olifantsberg
Olifantsberg: een stukje magie uit Breedekloof
Bij Olifantsberg Family Vineyards in Breedekloof gebeurt iets bijzonders: de wijnen zijn levendig, knisperend en doordringend. Alsof ze dansen. In een regio die jarenlang bekend stond om eenvoudige wijnen, bewijzen wijnmakers Elizma en Ferdi Visser iedere dag het tegendeel.
De Rhône druivenrassen (syrah, grenache noir, carignan, mourvèdre, roussanne en grenache blanc) blijken het hier perfect te doen, naast de traditionele Zuid-Afrikaanse chenin blanc en pinotage. Met zorg voor de druivenstokken alsof het hun kinderen zijn, weten Elizma en Ferdi hier schitterende wijnen te maken. Een wijnhuis dat je niet mag overslaan in Zuid-Afrika!
De geschiedenis van Olifantsberg
Het verhaal van Olifantsberg begon met de Nederlandse Paul Leeuwerik die tijdens een reis door Zuid-Afrika in 2003 verliefd werd op de rust en de eindeloze uitzichten in de Breedekloof Vallei, omringd door bergen. Er bleek een historische boerderij te koop te staan in de voetheuvels van de bergen, met een prachtig uitzicht. Samen met zijn vrouw Corine kochten zij het 100 hectare grote domein.
Er bleek een kleine wijngaard aanwezig te zijn, slechts 1 hectare, met wat cabernet sauvignon en syrah. Niet zo goed wetende wat ze hiermee moesten doen, begonnen ze te experimenteren. De eerste wijnen werden gedeeld met vrienden en familie. De een werd wat beter ontvangen dan de ander. Dit bleek alles met het unieke terroir te maken te hebben. Langzamerhand werd de potentie van deze plek ontdekt.
Het terroir van Olifantsberg
De boerderij ligt op rotsachtige hellingen van de Brandwacht bergketen, gelegen in de Waaihoek van de Breedekloof Vallei. Het is er warmer dan in wijnregio’s als Constantia, Franschhoek en Stellenbosch, maar de sterke wind heeft in de zomer een verkoelend effect op de wijnstokken. De vergelijking met de Mistral in de Rhône is snel gemaakt.
Doordat de vallei in een ‘kommetje’ ligt, omringd door bergen, liggen de wijngaarden een deel van de dag in de schaduw en is er het hele jaar een groot verschil tussen dag- en nachttemperaturen. Koud worden kan het hier zeker: in de winter zijn de omliggende bergtoppen bedekt met een pak sneeuw.
Dit zorgt ervoor dat niet alle druivenrassen hier goed gedijen. Voor cabernet sauvignon bijvoorbeeld, is het hier in de zomer te warm, maar in het najaar (de rijpingsperiode) juist te koud. Het klimaat is echter perfect voor hittebestendige druiven die in de verkoelende omstandigheden langzaam kunnen rijpen en daarmee frisheid behouden. Een complex samenspel dus, en daarmee des te interessanter voor wijnbouw.
Uit onderzoek naar het terroir kwam naar voren dat mediterrane druiven het beste gedijen bij Olifantsberg. Vandaag de dag staat Olifantsberg met de ene voet in Zuid-Frankrijk, en met de andere voet in Priorat in Spanje. De Rhône druivenrassen (syrah, grenache noir, carignan, mourvèdre, roussanne en grenache blanc) bleken perfect, naast de traditionele Zuid-Afrikaanse chenin blanc en pinotage. De cabernet sauvignon werd dus vervangen.
In 2009 kreeg Olifantsberg toestemming om de wijngaard uit te breiden naar 20 hectare, zolang minimaal 70 hectare gerespecteerd en onaangetast blijft als natuurgebied waar het fynbos kan groeien. Een win-win, want de inheemse Breede Shale Renosterveld vegetatie draagt bij aan een natuurlijke biodiversiteit in en rond de wijngaarden.
In de wijnkelder
Met de komst van wijnmaker Elizma Visser in 2015 is in korte tijd een duidelijke stempel op de stijl van het wijnhuis gedrukt: een natuurlijke, duurzame benadering waar zo veel mogelijk op organische wijze wordt gewerkt en met minimale interventie in de wijnkelder. Dit alles zodat het karakter van de druif en het terroir centraal staan.
“In the centre of it all is the understanding of our place and the truth the wines speak.”
Elizma werd in 2021 uitgeroepen tot Young Winemaker of the Year door Tim Atkin, een gezaghebbend internationaal wijncriticus met veel aanzien in Zuid-Afrika. Elizma was de eerste vrouwelijke wijnmaker in Zuid-Afrika die deze onderscheiding kreeg. Elke wijn in het portfolio van Olifantsberg scoorde 90+ punten en Elizma is ongelooflijk trots. De internationale erkenning bevestigt de potentie van de Breedekloof Vallei voor kwaliteitswijnen én is een overwinning voor vrouwelijke wijnmakers in het algemeen.
De zaken gaan goed voor Olifantsberg en inmiddels kan Elizma wel wat extra hulp gebruiken. De gewenste versterking is gevonden in Ferdi Visser, niet geheel ontoevallig ook de man van Elizma.
Een tour door de wijngaard
We reizen af naar (de) Olifantsberg om te ontdekken wat deze plek zo speciaal maakt. Als we aankomen bij Olifantsberg worden we enthousiast ontvangen door Ferdi. Elizma is nog even in de wijngaard bezig, waar zij bijna al haar tijd doorbrengt. Ferdi schenkt alvast een glas Olifantsberg Rosé 2023 voor ons in, terwijl we in de tuin genieten van het prachtige uitzicht over de vallei. Het is een knisperend frisse rosé van grenache noir met gezellige aroma’s van rode besjes, aardbeien en meloen en een mooi vettig mondgevoel. Zo is wachten totaal geen straf.
Zodra Elizma komt aangelopen (hoedje op, laarsjes met hoge roze sokken, energiek) springen we in de Land Rover voor een tour door de wijngaard. We leren over de uitdagingen en zorgen in de wijngaard, over het belang van de natuur haar werk laten doen en daar creatief mee om te gaan, en over het vinden van een perfecte balans tussen rijpheid van de druiven en het behouden van frisse zuren. Een wijngaard goed leren kennen is daarvoor van cruciaal belang.
Trots laten zij ons de verschillende geleidingssystemen zien, zowel ‘stokkie by paal’ (échalas) als ‘bosstokkies’ (bush vines).
De rotsachtige, arme bodem en de sterke winden maken het veelgebruikte geleidingssysteem van druiven langs palen met draden minder geschikt voor deze regio. Daarnaast houden druiven in deze extreem droge omstandigheden van schaduw, zodat er minder water verdampt. Daarom worden de wijnstokken hoog aan een paal opgebonden (‘stokkie by paal’). Iedere stok heeft zijn eigen paal.
De druiven groeien laag bij de grond en dicht tegen de paal, en de bladeren vormen een soort parasol over de druiven heen zodat ze permanent in de schaduw hangen. Doordat de druiven laag bij de grond hangen hoeft het schaarse water geen lange weg af te leggen om vanuit de wortels bij de druiven te komen. In de Franse Rhône, met haar vergelijkbare warme klimaat en harde Mistral-wind, wordt dit systeem ook toegepast en wordt dit Échalas genoemd.
Met dit geleidingssysteem alleen ben je er echter nog niet, het is een continu proces: oude bladeren zijn groot en zorgen voor voldoende schaduw, maar het vermogen om zonlicht op te nemen voor fotosynthese neemt af. Tijdens onze rondleiding kunnen Elizma en Ferdi het niet laten om ondertussen wat oudere bladeren weg te halen. Zo ontstaat ruimte voor nieuwe bladeren, wat de druiven helpt om beter te rijpen en de aciditeit te behouden. Zo is er altijd wel iets te doen.
Zoals het hoort, spenderen Elizma en Ferdi dus de meeste tijd in de wijngaard. En dat proeven we terug in de wijnen!
Proefnotities
We proeven eerst de Olifantsberg Old Vine Chenin Blanc 2022, afkomstig van een speciale wijngaard met oude wijnstokken (uit 1982) in Rosenberg. De wijngaard is slechts 1 hectare groot en de bodem bestaat uit zandsteen. De stukken zijn oude bush vines die in sommige gevallen wel tien armen hebben! De smaken zijn intens en de geur is heel uitnodigend. We noteren appel, peer, kaneel en biscuit. Dit doet denken aan appeltaart! Het vettige mondgevoel is mooi in balans met de mineralen en hoge aciditeit. Heel mooi.
De Olifantsberg Roussanne 2022 heeft diepe smaken van mandarijn, gedroogde mango, grapefruit en bloemen. De wijn heeft een mooie structuur en is erg verfrissend. Heel bijzonder, zeker omdat het niet vaak voorkomt dat een wijn voor 100% uit roussanne bestaat.
De Olifantsberg Grenache Blanc 2021 is weer totaal anders. We proeven perzik, meloen, limoen, bloemen, groene appel en bloedsinaasappel. De wijn is complex en speels. Wat een mooie verschillen. We zijn heel benieuwd naar de blend.
De Olifantsberg Soul of the Mountain The Matriarch bestaat voor 72% uit roussanne, 20% grenache blanc en 8% chenin blanc. Dit is een wijn waarmee Olifantsberg haar filosofie wil delen en wil laten proeven dat zij de druivenrassen op dit unieke terroir door en door kent. Met succes, als je het ons vraagt. Wat een fantastische combinatie. We proeven citroen, perzik, abrikoos, bloesem, biscuit en een beetje amandel. De wijn heeft intense smaken, een vettig mondgevoel, is verfrissend en heeft een lange afdronk. Zeker een van onze favorieten!
Door naar de rode wijnen.
– De Olifantsberg Carignan 2021 ruikt naar rozen en heeft aroma’s van granaatappelpitjes, aardbeien en witte peper. De wijn is knisperend, hartig en heel elegant. Een charmeur!
– De Olifantsberg Grenache Noir 2021 heeft aroma’s van zwarte kersen, bosvruchten en kaneel, is een beetje ziltig en kruidig (kruidnagel, zoethout) en heeft redelijk wat ‘grip.’
– De Olifantsberg Syrah 2018 heeft aroma’s van blauwe bessen, rode bessen, bosbessenjam en olijventapenade. Een beetje drop en kruidigheid in de afdronk. Heel elegant en wederom knisperend.
Tot slot proeven we de magie van het blenden van deze druivenrassen tot één wijn, de Olifantsberg Soul of the Mountain The Bull 2018. Een blend van 42% syrah, 22% carignan, 20% mouvedre en 16% grenache noir. De wijn is nog doordringender en intenser. We noteren rode kersen, granaatappelpitjes, bloedsinaasappel, iets vlezigs, mooie zuren en kruidigheid (peper, kruidnagel en nootmuskaat). De wijn is hartig en elegant. Heerlijk!
Binnenkort komen er nieuwe variëteiten bij, zoals de picpoul. Het wijnmakers-echtpaar hoopt in de toekomst voort te kunnen blijven borduren op de liefde en fascinatie voor wijngaarden, gericht op duurzaamheid, en het verleggen van grenzen met de wijnen. Wij kunnen niet wachten!
Onze favoriete wijnen
– Olifantsberg Old Vine Chenin Blanc
Download hier de volledige proefnotities van het wijnhuis.
– Olifantsberg Soul of the Mountain The Matriarch
Download hier de volledige proefnotities van het wijnhuis.
– Olifantsberg Carignan 2021
– Olifantsberg Soul of the Mountain The Bull 2018
Download hier de volledige proefnotities van het wijnhuis.
Bekijk de verkooppunten in Nederland via Wine-Searcher.
Tasting: op afspraak met Elizma en/of Ferdi. klik hier voor meer informatie.
Reistijd: vanuit Paarl 45 minuten, vanuit Kaapstad 1 uur en 15 minuten.
Bekijk meer in Paarl & Swartland
- Karakteristieke (mediterrane) wijnen
- Gepassioneerd boutique wijnhuis
- Vrouwelijke wijnmaker
Wij hebben meer dan 50 wijnhuizen in Zuid-Afrika bezocht. Niet de grote, commerciële bedrijven, maar juist de kleinschalige wijngaarden en familiebedrijven. Met gepassioneerde wijnmakers. Die maken de beste wijnen! Op Vinovel vind je alles over de leukste wijnhuizen van Zuid-Afrika! Lees meer over ons verhaal en onze aanpak.
